Kun je mij wat zelfvertrouwen geven?

 

Vaak krijg ik deze vraag als trainer te horen. In de hoop dat ik een flesje zelfvertrouwen in de toonbank heb staan. Of dat het te verwerven is in een oefening van een kwartiertje tussendoor.

 

Zelfvertrouwen wordt ook altijd als een algemeen begrip naar voren geschoven. Als ik de vraag stel: wat in jezelf kan je niet vertrouwen? Dan kan ik er iets mee. Zelfs in 15 minuten. Maar alleen dan, als jij jezelf het vertrouwen wilt gunnen. Dat vraagt nieuwe keuzes. Keuzes waarmee je het vertrouwen in jezelf kan herstellen. De volgende vraag wordt daarmee: wanneer en waardoor ben je het kwijt geraakt? Dit vraagt meer tijd en onderzoek. Vooral omdat oorzaken van een gebrek aan zelfvertrouwen vaak worden vermeden. Ontdekken dat je ergens niet trouw was aan jezelf doet zeer. Het voelt als falen. Oorzaken worden al snel gemaskeerd of zelfs volledig uitgewist.

 

Vertrouwen

 

Het zelf is vertrouwen. Het kan niet zonder. Het zelf onderneemt niets als er geen vertrouwen is. Het benodigde lef ontbreekt dan. Als je de directie van de organisatie een voorstel wilt doen, en je hebt geen vertrouwen, dan laat je het na. Wanneer je verliefd bent en je ervaart geen zelfvertrouwen dan doe je er niets mee. Als je grenzen wilt stellen en bang bent dat het ten koste gaat van de relatie, laat je het na. Met andere woorden: het zelf verdwijnt, als het vertrouwen verdwijnt. De vraag die je dan kunt stellen is: waarin vertrouw ik mezelf niet?

 

Door te kiezen voor de angst, de onzekerheid, en niet voor wat wij vanuit het hart willen en nodig hebben, verliezen wij in dat aspect ons zelfvertrouwen. Wij geven daarmee iets of iemand buiten onszelf de macht over onszelf. Wij verloochenen dan wat wij willen of nodig hebben, en zijn niet trouw aan onszelf. En dat voelt als falen. Het haalt je uit je kracht.

 

Expressie

 

Als een kind iets wilt denkt het niet na. Het gaat ervoor, vraagt erom. Tot een kind leert dat het problemen geeft. Er om afgestraft wordt. Vanaf dat moment zal een kind zich niet meer aan zijn wensen toevertrouwen. Dit stukje zelf verdwijnt niet, maar wordt weggemoffeld en ontkend. Heel zwart-wit uitgedrukt hebben wij allemaal zelfvertrouwen. En begonnen wij allemaal vanuit het vertrouwen de wereld in te rennen. De een werd aangemoedigd, de ander afgestraft. En bij de meesten werden delen van het zelf aangemoedigd en delen van het zelf afgestraft.

 

Iemand die geleerd heeft altijd aardig te moeten zijn, kan zich schuldig voelen wanneer hij nee zegt tegen een verzoek van een ander. De boodschap: ik krijg straf als ik mij zelf laat zien, vertaald zich in een wegcamoufleren van dat stukje zelf. En geeft enorm veel stress bij het houden van een presentatie. De boodschappen kunnen licht of zwaar zijn. Maar in feite blokkeren zij onze vitale levensexpressie.

 

Respect

 

Falen is niet erg. We verliezen ons zelfvertrouwen niet wanneer we fouten maken. We leren ervan. We groeien erdoor. Zo leren wij onszelf bijsturen, opdat we het gewenste effect juist wel kunnen realiseren. Wie geen fouten maakt, zal nooit wat maken. Maar iets niet doen uit angst om te falen zorgt ervoor dat je zelfvertrouwen verliest. Zo ontmoet ik heel wat mensen die het lastig vinden om nee te zeggen. De drempel kan zo hoog zijn dat er 1001 excuses worden gevonden om toch maar ja te zeggen. De creativiteit van vluchtgedrag blijft mij verwonderen. Met het gevolg dat ze meer werk aannemen dan ze aankunnen, een overvolle agenda hebben en steeds onzekerder worden. En toch, als ze de drempel eenmaal overgaan is de reactie al snel de verbazing: “Het gaf geen problemen, en het voelt heel goed”. Trouw zijn aan jezelf is natuurlijk en brengt je in je kracht. Jezelf ontrouw zijn haalt je uit je kracht. Zelfvertrouwen is zelfrespect. Voor jezelf zorgen in relatie met de ander vraagt handelen vanuit respect voor jezelf en de ander.

 

Kijken met andere ogen

 

Zelfvertrouwen valt dus niet aan te leren. Het is er al. Het niet kunnen vertrouwen is aangeleerd. Door in te zien wanneer en waardoor je jouw vertrouwen bent kwijtgeraakt, kun je het zelfvertrouwen ook weer terugwinnen. De vraag wordt: hoeveel wantrouwen heb je aangeleerd? Waar uit zich dat? Bij wat en bij wie? Je kunt zelfvertrouwen dus niet aanleren. Je kunt wantrouwen wel afleren. Dat wordt een andere vraag. Het wordt tastbaar. Ik kan dan meekijken hoe het je is afgenomen en wat je nu kunt doen om daarin jezelf trouw te zijn. Dit vraagt nieuwe keuzes en vaak ook kijken met nieuwe ogen.

 

Leermomenten

 

Trouw zijn aan jezelf betekent soms ook lef hebben. Het lef om risico’s te nemen, wanneer je gaat voor wat je wilt. Teleurstellingen zijn een onderdeel van het spel. Waar wij wel van leren en groeien. Het brengt je altijd verder. De angst of onzekerheid wil ons die teleurstellingen besparen. Wij kunnen de angst daarmee als kameraad erkennen om zijn bezorgdheid over ons. Maar het spel niet meer spelen vraagt een hoge prijs. Die prijs heet zelfverloochening. Wij kunnen teleurstellingen ook beschouwen als een leerervaring. Hoe kan ik mezelf wel neerzetten en tot uitdrukking brengen op een manier die voor mij werkt? De leerervaring draagt zo bij aan onze groei.

 

Wanneer wij onze teleurstellingen leermomenten kunnen noemen, staan wij er al anders in. Jezelf bijstellen en afvragen hoe je een situatie de volgende keer anders kunt benaderen, levert je meer op dan jezelf ontkennen. Mensen hebben doorgaans meer spijt van wat ze niet hebben gedaan, dan van wat ze wel hebben geprobeerd maar niet is gelukt. Ze zijn er dan in ieder geval wel voor gegaan. En het bracht ze ook weer verder. Het leven gaat niet over perfectie. Het gaat erom jezelf uit te drukken in wat je wilt, kunt en lief hebt.

 

Bloeien

 

Geen kind leert fietsen zonder eerst te vallen. Zodra we vallen kunnen we de moed opgeven en afhaken, of we kunnen het opnieuw proberen en anders aanpakken. Het lef om te gaan voor wat je wilt, geeft een blij en vrij gevoel. Natuurlijk bestaat er geen garantie dat je niet faalt of gekwetst wordt. Noem dat een leermoment die je laat zien waar je jezelf wilt bijstellen. Onze tranen zijn signalen en horen net als alle mooie momenten gewoon bij het leven, waarin je jezelf ten volle bent en uitdrukt. Het leven is een uitnodiging om te zijn wie je bent, zoals je bent. En jouw mogelijkheden ten volle te benutten, opdat je kunt bloeien in wie je bent. Dit vraagt trouw aan jezelf kunnen zijn in voor- en tegenspoed.

 

Het vergroten van zelfvertrouwen wordt daarmee niet beantwoord door de vraag: kun je me wat zelfvertrouwen geven? Maar door de vraag te herformuleren in: Waar, hoe, wanneer en met wie ben ik niet trouw aan mezelf?

 

Claudia Chielie

Trainer, Coach, Procesbegeleidster

 << terug